Dna moczanowa – leczenie
Rozpoczyna się zazwyczaj nagłym bólem, połączonym z zaczerwienieniem i obrzękiem jednego lub dwóch stawów. Ból ten budzi nas ze snu – pojawia się w nocy lub nad ranem. Z godziny na godzinę narasta, stając się niemożliwym do zniesienia.
Tak właśnie objawia się dna moczanowa, znana również pod nazwą artretyzmu czy podagry. Jest to choroba przewlekła, związana z zaburzeniami przemiany materii, która dotyczy całego organizmu.
W medycynie określa się ją jako zapalenie stawów, wywołane krystalizacją związku chemicznego (moczanu sodu) w płynie stawowym. Statystycznie częściej dna dotyka mężczyzn po czterdziestym roku życia, kobiety chorują głównie w okresie menopauzy, co związane jest ze zmianami hormonalnymi, jakie zachodzą wówczas w organizmie kobiety. Coraz częściej z podagrą zmagają się również ludzie młodzi.
W przebiegu choroby wyróżnia się cztery okresy – bezobjawową hiperurykemię – czyli wzrost stężenia kwasu moczowego we krwi, następnie przechodzi ona w okres napadów zapalenia stawów, które poprzedzielane są okresami międzynapadowymi, ostatecznie dochodzi do rozwoju dny przewlekłej.
Typy dny moczanowej
Dna moczanowa może występować jako pierwotna choroba i jako schorzenie wtórne, np. u chorych na przewlekłą niewydolność nerek czy białaczkę. Bardzo często dna jest również konsekwencją nadwagi, diety obfitującej w puryny (o czym więcej pod koniec artykułu), palenia tytoniu i stosowania niektórych leków (na przykład środków moczopędnych).
Na wystąpienie artretyzmu narażeni są również chorzy na cukrzycę typu II i osoby spożywające duże ilości alkoholu. Osobną jednostką chorobową o podobnych objawach jest tzw. dna rzekoma. Dotyka ona osób starszych, po sześćdziesiątym roku życia. Istota choroby polega na odkładaniu moczanu wapnia. Najczęściej atakuje ona stawy kolanowe a atak trwa od 1 dnia do 4 tygodni.
Objawy napadu dny moczanowej
W wielu przypadkach ból dotyczy dużego palucha u nogi, wówczas dnę można nazwać podagrą (z greckiego pous agra- stopa w sidłach). Jeżeli zaatakowane są stawy rąk, mówimy o chiragrze, choroba stawu barkowego to omagra, a kolanowego – gonagra.
Zaatakowany staw cechują objawy zapalenia, do których należy zaczerwienienie, obrzęk, ocieplenie miejsca, w którym występuje zapalenie i ból. Skóra nad stawem jest błyszcząca i napięta. Osadzające się w stawach kryształki moczanu sodu są twarde i ostre – powodują silny, kłujący ból oraz niszczenie okolicznych tkanek. Atak choroby trwa od kilku dni do kilku tygodni. Wraz z upływem czasu ataki są coraz dłuższe, a przerwy między nimi znacznie się skracają.
Dna moczanowa. Poradnik dla Pacjenta
Leczenie boreliozy
Zagadkowe rozpoznanie
W początkowym okresie choroba nie daje żadnych charakterystycznych objawów, mogących świadczyć o jej istnieniu. Szanse na rozpoznanie dny przed jej pierwszym atakiem są niewielkie. W diagnostyce bardzo ważny jest wywiad lekarski. Wielu chorych doświadcza pierwszego ataku w nocy, po spożyciu posiłku zakropionego alkoholem.
– Silny i ciągle narastający ból skłania większość pacjentów do wizyty u lekarza już podczas pierwszego ataku. Pierwszym badaniem, jakie zleca lekarz, jest sprawdzenie stężenia kwasu moczowego we krwi. W napadzie można zaobserwować również zwiększone wydalanie kwasu moczowego z moczem oraz dodatkowo podwyższone stężenie glukozy, kreatyniny i cholesterolu w surowicy. W diagnostyce przydatne jest też badanie płynu stawowego i zdjęcie RTG – mówi Ewa Torbicz, internista.
Kindle Scribe Amazon cena
Lecznicza dieta na dnę moczanową
Odpowiednio dobrana dieta może zdziałać cuda w profilaktyce napadów dny. Najważniejsze jest zminimalizowanie posiłków bogatych w puryny, które sprzyjają produkcji kwasu moczowego. Do produktów obfitujących w puryny należą podroby, takie jak wątróbka, zupy gotowane na mięsnych wywarach. Z diety należy wykluczyć również warzywa strączkowe, takie jak fasola, groch czy soczewica.
Warto ograniczyć również picie herbaty i kawy w nadmiernych ilościach, gdyż mają one, niekorzystne w przebiegu dny, działanie moczopędne. Konieczna jest także eliminacja alkoholu i wyrobów tytoniowych.
Osobom otyłym w walce z dną pomoże pozbycie się zbędnych kilogramów. W tej sytuacji nie warto jednak działać na własną rękę, gdyż źle dobrany wysiłek fizyczny i dieta mogą tylko pogorszyć stan chorego. Warto odchudzać się pod okiem reumatologa i dietetyka.
UD/ESE
Co to jest dna moczanowa?
Dna moczanowa to choroba, którą powodują zaburzenia w metabolizmie (przemianach) puryn. Polega ona na odkładaniu się w organizmie kwasu moczowego (kryształków moczanu sodu). Kwas ten krąży we krwi, odkłada się w mięśniach, jednak największe jego ilości (i najczęściej) trafiają do stawów, stąd też pierwszym objawem dny jest z reguły ostry atak bólu w obrębie jednego lub kilku stawów. Ból ten spowodowany jest stanem zapalnym, któremu towarzyszy zaczerwienienie, wyraźny obrzęk oraz ograniczenie ruchomości zaatakowanego stawu.
Nieleczona dna moczanowa może prowadzić do trwałego uszkodzenia stawów, tkanek miękkich oraz narządów wewnętrznych. Szczególnie zagrożone są nerki, bo to ich zadaniem jest uporanie się z metabolizmem i wydaleniem z organizmu kwasu.
Charakter choroby
Dna moczanowa jest chorobą przewlekłą występującą najczęściej u osób starszych, choć ostatnie statystyki wskazują, że coraz częściej atakuje ona również osoby młode.
Występowanie dny łączone jest ściśle z nieprawidłowymi nawykami żywieniowymi i brakiem aktywności fizycznej. Bardzo często współwystępuje ona z tzw. chorobami cywilizacyjnymi: otyłością, insulinodpornością, cukrzycą typu II, chorobami naczyniowo-sercowymi.
Dna moczanowa jest chorobą przewlekłą, ale rygorystycznie przestrzegając zaleceń dietetycznych, lecząc samą dnę i choroby współwystępujące z dną, można wyraźnie poprawić jakość życia, zapobiec kolejnym atakom oraz ustrzec się powikłań po dnie.
Powikłania te niejednokrotnie wymagają leczenia operacyjnego!
Ukryty przebieg
Nawet osoby zagrożone, tj. takie, w których organizmach stwierdzono podwyższone stężenie kwasu moczowego, nie zawsze zapadają na dnę – tego fenomenu naukowcy jak na razie nie są w stanie wyjaśnić. Niemniej jednak u części takich osób dna moczanowa może się rozwinąć.
Rozwój choroby trudno zauważyć, bo dna objawia się bardzo gwałtownie – pierwszym wyraźnym jej objawem jest ostry atak dny. Najczęściej tzw. podagra, czyli ból w stawie podstawy palucha (stopa). Ból ten mija, nawet nieleczony po około dwóch / trzech tygodniach.
Nie oznacza to jednak, że ustąpienie bólu zwalnia z podjęcia leczenia. Jest ono nieodzowne w celu zapobieżenia kolejnym atakom dny oraz powikłaniom po chorobie, które mogą doprowadzić do trwałego upośledzenia stawów, nerek, a nawet innych narządów.
W leczeniu dny ogromną rolę odgrywa sam chory – konieczne jest wprowadzenie zmian w diecie i zwiększenie aktywności fizycznej. Oprócz tego lekarz może zalecić stosowanie farmaceutyków zapobiegających tworzeniu się kwasu moczowego lub też ułatwiających wydalanie go z organizmu.
Choroba refluksowa przełyku. Poradnik dla Pacjenta, wyd. drugie
lek. Konrad Kokurewicz, Prawdopodobnie wszystko o refluksie. Cena: 29,90 zł
Dna moczanowa. Poradnik dla Pacjenta
lek. Konrad Kokurewicz, Dna moczanowa bez tajemnic. Autorem jest lekarz rodzinny. Przekonaj się, jak łatwo możesz poskromić dnę. Cena: 24,90 zł
Leczenie podagry
Leczenie podagry ma na celu zapanowanie nad chorobą – wyeliminowanie zagrożenia ostrymi atakami dny, zniekształceniami w obrębie stawów, tkanek miękkich, narządów wewnętrznych i poważnymi uszkodzeniami nerek.
Wbrew pozorom samo leczenie farmaceutyczne z reguły jest niewystarczające. Osoby cierpiące na podagrę powinny przede wszystkim przemodelować swoją dietę i wprowadzić sporo zmian w stylu życia. Mówiąc ogólnie: konieczne jest wdrożenie specjalnej diety oraz zwiększenie aktywności fizycznej. I choć to wcale nie musi wystarczyć, jest na pewno jednym z filarów leczenia tej choroby.
Jak przebiega leczenie podagry?
W przypadku tej choroby można wyróżnić kilka metod postępowania i tak:
Ostre napady podagry należy leczyć doraźnie i objawowo. Leczenie ma na celu zmniejszenie reakcji zapalnej organizmu.
W tym celu medycyna najczęściej posługuje się niesterydowymi lekami przeciwzapalnymi (jeśli są dobrze tolerowane przez organizm pacjenta) i / lub kalchicyny – silnie toksycznego leku stosowanego jedynie doraźnie, nigdy w leczeniu długotrwałym.
W leczeniu długoterminowym stosowane są dwa rodzaje kuracji. Najważniejszą rolę odgrywa w tym przypadku dieta, ale jeśli lekarz uzna, że dieta jest niewystarczająca i w dalszym ciągu organizm wytwarza i odkłada w tkankach zbyt duże ilości kwasu moczowego konieczne jest wdrożenie leczenia farmaceutycznego. W celu obniżenia poziomu tego kwasu i zapobieżenia rozwojowi podagry stosowane są leki, które albo blokują procesy powstawania kwasu moczowego, albo poprawiają procesy jego wydalania z organizmu. W uzasadnionych przypadkach stosowane są obie grupy leków.
Długotrwała, zaniedbana i nieleczona podagra może doprowadzić do upośledzenia aparatu ruchowego, trwałych zmian w stawach i tkankach miękkich (guzki dnowe) oraz uszkodzenia nerek.
W tym przypadku konieczne jest wyeliminowanie lub przynajmniej zmniejszenie powikłań po dnie, które niejednokrotnie wymaga interwencji chirurgicznej.
Podagra może rozwinąć się również jako choroba wtórna tzn. powikłanie po radio- lub chemioterapii (pojawia się wtedy wskutek uszkodzenia nerek), jako skutek chorób nerek, wygłodzenia organizmu lub też w przebiegu białaczki czy niedokrwistości hemolitycznej.
W razie stwierdzenia, że podagra jest powikłaniem bądź też chorobą współistniejącą z inną dolegliwością konieczne jest też leczenie choroby pierwotnej i / lub chorób współistniejących z podagrą. Do chorób tych należą najczęściej choroby cywilizacyjne, czyli między innymi insulinoodporność prowadząca do otyłości i cukrzycy, sama otyłość, cukrzyca typu 2, choroba wieńcowa i inne choroby układu naczyniowo – sercowego, a nawet powszechnie występujące nadciśnienie.
Skuteczne leczenie dny moczanowej
Za jej występowanie odpowiada zbyt wysokie stężenie kwasu moczowego we krwi. Ten z kolei odkłada się w organizmie w wyniku złej przemiany materii.
Za samo powstawanie kwasu moczowego odpowiedzialne są puryny. Te trafiają do organizmu przez przewód pokarmowy bądź powstają w wyniku rozkładu komórek każdego organizmu. O tym, jak ważne jest ograniczanie puryn i prawidłowe ich wydalanie z organizmu dowiedzieć się można z poradnika lek. Konrada Kokurewicza pt. Dna Moczanowa. To właśnie w nim opisany jest dokładnie mechanizm działania niekorzystnych puryn.
Dna moczanowa objawia się stanem zapalnym stawów. W zależności od miejsca zajętego stawu można wyróżnić kilka jej odmian:
- gonagra – kiedy kryształki moczanu odkładają się w stawie kolanowym,
- rachidagra – gdy zapalenie pojawia się w kręgosłupie,
- chiragra – stan zapalny zajmuje łokieć lub nadgarstek,
- omagra – kiedy dna moczanowa objawia się w stawie barkowym,
- podagra – gdy chory odczuwa ból palucha stopy.
Dnę moczanową podzielić można także na dwa główne typy: to dna pierwotna i wtórna. O pierwotnej mówi się wtedy, gdy choroba pojawia się samoistnie a za jej powstanie jest odpowiedzialna właśnie przemiana materii. Wtórna natomiast jest efektem innych chorób, na jakie cierpi pacjent.
Warto pamiętać, że napady dny moczanowej wiążą się z silnym bólem zajętego stawu. Atak następuje nagle, najczęściej w nocy. Warto wcześniej poznać objawy dny moczanowej. W poradniku lek. Konrada Kokurewicza przeczytamy, jak ważne jest leczenie tego schorzenia. Nieleczony stan zapalny utrzymuje się nawet kilka tygodni, leczony zaś zazwyczaj kilka dni. Stan zapalny wygasa tak samo nagle jak się pojawił.
Jak podkreśla lek. Konrad Kokurewicz w swoim poradniku, dnę moczanową bardzo ciężko wyleczyć. Skuteczne jest natomiast minimalizowanie jej objawów i zapobieganie powikłaniom.
Diagnostyka dny moczanowej
Na początku warto zaznaczyć, że rozwój dny moczanowej może przebiegać całkiem bezobjawowo nawet kilka lat, by nagle zaatakować jeden bądź kilka stawów jednocześnie, zadając silny ból.
Sama diagnostyka choroby może przebiegać na dwa sposoby. Jak podaje lek. Konrad Kokurewicz w swoim poradniku pt Dna Moczanowa, dużo łatwiej rozpoznać schorzenie, kiedy z zajętego stawu można pobrać płyn do badania a ich wynik świadczyć będzie o podwyższonym stężeniu kwasu moczowego we krwi. W samym płynie zauważa się również obecność kryształków moczanu. Nie zawsze jednak badanie takie jest wykonalne, nie zawsze też daje rezultaty – cierpiący na dnę nie zawsze ma podwyższony poziom kwasu moczowego we krwi.
Istnieją ogólne kryteria, zgodnie z którymi w takich przypadkach możliwa jest diagnostyka tej choroby. Po pierwsze u pacjenta muszą wystąpić przynajmniej dwa napady bólu stawu (najczęściej palucha) a sam staw jest obrzęknięty. Ponadto sprawdza się obecność guzków dnawych. W pierwszej diagnostyce choroby, podczas napadu bólu podaje się kolchicynę – jeśli ból ustąpi rozpoznanie dny moczanowej będzie trafne.
Badania diagnostyczne w dnie moczanowej
Kolejny sposób rozpoznania dny to badania diagnostyczne. W pierwszej kolejności wykonuje się badanie krwi i analizuje zwiększoną obecność kwasu moczowego. Jak już wspomniano na początku diagnoza nie zawsze będzie celna bowiem zdarza się, że u pacjenta jego poziom będzie prawidłowy.
Dobrym badaniem jest również analiza moczu – w tym przypadku sprawdza się poziom wydalania kwasu moczowego wraz z moczem.
Stosuje się także badanie płynu stawowego poprzez nakłucie stawu – badanie to szczegółowo opisuje lek. Konrad Kokurewicz w swoim poradniku pt. Dna Moczanowa.
W zaawansowanych stadiach choroby można wykonać badanie RTG – to uwidoczni ewentualne nadżerki w obrębie stawu spowodowane odkładaniem się kryształków moczanu. Często zauważa się także osteolizę, czyli rozpad kości spowodowany dną i ich samoistną odbudowę.
W diagnostyce dny moczanowej można również zastosować badanie przy pomocy rezonansu jądrowego bądź tomografii komputerowej. Jeśli w zajętym miejscu zauważa się guzki dnawe stosowne jest również wykonanie biopsji.
Trzeba pamiętać, że objawy dny moczanowej są bardzo zbliżone do innych schorzeń. Ta często mylona jest więc z zapaleniem stawów, zwyrodnieniem stawów czy wylewem krwi do stawów. Również różnego rodzaju urazy mogą dawać identyczne symptomy jak podczas dny.